1- Esnaf ve sanatkarlar, öncelikle esnaf ve sanatkar siciline kayıt olmak zorundadırlar. 

2- Esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı, esnaf ve sanatkarlar çalışma bölgesi içindeki ilgili odaya kayıt olmak zorundadırlar. 
3- Esnaf ve sanatkar siciline usulüne uygun bir biçimde kaydını yaptırmış olan ilgili, odaya müracaat ederek üye kayıt beyannamesini alır. 
4- İlgili, üye kayıt beyannamesinin 2. ve 3. sayfalarını doldurur, tarih koyar ve imzalar. İmza atamayanlar sol ellerinin baş parmağını veya sol eli yoksa sağ el baş parmağını imza yerine basarlar. Hangi elin baş parmağının basıldığı oda ilgilileri tarafından beyannameye işaret olunur. İmzalama ve parmak basma işi oda yetkilisi önünde yapılır ve yetkili şahıs imza veya parmak izinin kime ait olduğunu beyannameye yazarak hüviyetini de belirtmek suretiyle imzalar. 
5- Beyannamenin 1. sayfası oda yetkilileri tarafından doldurulur ve ilgilinin fotoğrafı beyannameye yapıştırılır. 
6- İlgilinin kayıt beyannamesinde yazdığı hususların doğru olup olmadığı ve kendisinin esnaf ve sanatkar niteliği taşıyıp taşımadığı, oda yönetim kurulunun görevlendireceği bir yetkili tarafından tetkik edilir. Sonuç bir rapora bağlanır. 
7- Yönetim kurulu bu husustaki incelemelerini en geç bir ay içinde karara bağlamak ve aldığı kararı yönetim kurulu karar defterine yazmak zorundadır. 
8- Durumu uygun görülenlerin odaya kayıtları için yönetim kurulunca karar alınır ve üye kayıt defterine teselsül eden numara ile kayıtları yapılır. Odaya kaydedilen üyeye, bir kayıt sicil numarası ve bir üye kimlik kartı verilir. 
9- Üyelik müracaatı kabul edilen veya reddolunan ilgiliye, durum sebepleriyle birlikte en geç bir ay içinde bildirilir. 
10- Aynı faaliyetten dolayı, esnaf ve sanatkarlar odalarına kayıtlı olanlar, ticaret, sanayi ve deniz ticaret odalarına kaydedilemezler. Ticaret, sanayi ve deniz ticaret odalarına kayıtlı olanlar esnaf ve sanatkarlar odalarına kaydedilemezler. 
11- Üyeliği reddolunan ilgili, odaya alınmamasına dair karara karşın, bu kararın tebellüğünü müteakip 10 gün içinde yetkili mahkemeye (Asliye Hukuk) itiraz edebilir. Mahkeme kararı kesindir. 
12- Aynı yerde en yakın konuda oda bulunamadığı veyahut oda olup ta konu itibariyle benzerlik arzetmediği durumlarda ilgililer birleşerek karma esnaf ve sanatkarlar odası kurarlar ve üyeler buraya kaydedilir 
13-.Esnaf ve sanatkarların, aynı çalışma bölgesi içinde aynı meslek kolunda, farklı iki odaya birden kayıt yaptırmaları söz konusu değildir. Bu nedenle çalışma bölgesindeki oda kaydı yeterlidir. Esnaf ve sanatkar aynı zamanda farklı iki mesleği icra ediyorsa; ayrı ayrı iki odaya kayıt yaptırabilir. 
14-Esnaf ve sanatkarlar da başka bir il sınırında işyeri açtıklarında, bulundukları Esnaf ve Sanatkar Siciline ve ilgili odaya kayıt olmak zorundadır. 
15-Ülkemizde ticari ve mesleki faaliyette bulunmak için gerekli izin ve müsaadeyi almış olan yabancı devlet uyruğunda bulunanların ilgili odaya kaydının yapılması gerekmektedir. 
Re’sen Kayıt 
Kayıt zorunluluğunu 1 ay içinde yerine getirmeyenler sicile kayıt tarihinden geçerli olmak üzere ilgili odanın yönetim kurulu kararıyla oda tarafından re’sen (doğrudan) kaydedilirler. Re’sen kaydı yapılanlar tebliğ tarihinden itibaren 1 ay zarfında kayıt ücretini ödemeye ve istenilen bilgileri ve belgeleri vermeye mecburdurlar. Re’sen kayıtları yapılanlar, durumlarının 507 sayılı Kanuna uymadığından bahisle ilgili odaya tebellüğ tarihinden itibaren en geç 10 gün içinde itirazda bulunabilirler. Bu itirazı müteakip ilgili odanın resen kaydı onaması durumunda ise, ilgili karaR sonucunu müteakip 10 gün içinde yetkili mahkemeye itiraz edebilirler. 
Üyelik Şartları Nelerdir? 
1-T.C. uyruğunda olmak veya yabancı devlet uyruğunda bulunmakla beraber Türkiye’de sanat ve ticareti yürütmeye izinli bulunmak. 
2-Medeni hakları kullanma yetkisine sahip olmak, 
3-Esnaf ve sanatkar niteliğini taşımak, (Bu niteliği taşımakla beraber reşit olmayanlar, aday üye sıfatı ile kaydedilebilirler. Aday üyelerin beyannameleri veli veya vasi tarafından doldurularak imzalanır. Bu hususla ilgili her türlü muamelenin muhatabı ilgili veli veya vasidir. Bu kimseler odanın sağlayacağı her türlü imkandan faydalanmakla beraber, genel kurula üye sıfatı ile katılamazlar. Vasi:Mahkeme tarafından tayin edilen ilgilinin her türlü işlemlerinden sorumlu olan kişidir.) 
Üyenin Görevleri 
1-Kayıt ücreti ve yıllık aidatı ödemek, (Kayıt ücreti kayıt tarihinden itibaren bir ay içinde, yıllık aidat Nisan ve Ekim aylarında 2 eşit taksitte ödenir.) 
2-Oda organlarının yetkileri dahilinde alacakları karar uymak zorundadırlar. 
Durum Değişikliğini Bildirme 
Oda ve ajanlıklara kayıtları yapılanlar kayıt beyannamelerinde yazılı hususlarda meydana gelecek değişiklikleri, bu değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren 30 gün içinde odaya veya ajanlığa bildirmek zorundadırlar bu zorunluluğu yerine getirmeyenler hakkında 5362 Kanunun maddesine göre cezalar uygulanır. 
Kaydın Terkini-Üyelik Niteliğinin Kaybı 
Ölen, odada çıkan veya esnaf ve sanatkar niteliğini kaybettikleri yönetim kurulunca tespit edilenler ile devamlı odadan çıkarılma cezası almış olan üyelerin odadaki kayıtları yönetim kurulu kararı alınarak resen silinir. 
Odalarda kayıtlı üyelerin kayıtlarının silinebilmesi için ..... 
1. Üyenin daimi olarak çalıştığı bölgenin dışına çıkması ikametgahını ve işini çalıştığı bölge dışına nakletmesi, 
2. T.C. uyruğundan çıkmak veya yetkili makamlarca vatandaşlıktan çıkarılmış olması, 
3. Yabancı devlet uyruğunda olanlara Türkiye’de verilen meslek ve sanatı uygulama izninin kaldırılmış olması, 
4. 507 sayılı Kanunun 2.maddesinde tanımlanmış olan esnaf ve sanatkar niteliğini kaybetmesi, 
5. Medeni Kanun gereği olarak l8.yaşın ikmali, istisna en de evlenme ve mahkeme kararları ile kazai yollarla Medeni hakları kullanma yetkisini her hangi bir nedenle kaybedilmesi, 
gibi durumların tespiti veya ilgililerce bu durumların yeterli belgelerle Yönetim Kuruluna intikal ettirilmesi halinde üyenin başvurusuna gerek kalmadan oda yönetim kurulunca oda kayıtlarının silinmesine doğrudan doğruya (resen) karar verilir. Bu karar da yasal başvurularla haklarını kullanmalarına imkan sağlamak üzere üyeye tebliğ edilir. Sicile kayıt ve mevcut olan bir kaydı ortadan kaldırmak esnaf ve sanatkarların mesleki kimlikleri açısından fevkalade önem taşıdığından bu çok önemli konuda hukuki belgelere dayanarak işlem yapılmalıdır.